Foto: Swa Vleminckx (2013)
De kameleon, het diertje blijft tot de verbeelding spreken. De reden ligt dan ook voor de hand. Het beestje kan in geen tijd van kleur veranderen en wetenschappers hebben nu ook ontdekt hoe dat precies gebeurt. Onder hun huid hebben ze kleine kristallen en die kunnen van vorm veranderen om de verschillende golflengten van het licht te reflecteren. Dat meldt de Britse openbare omroep BBC.
Een panterkameleon (Furcifer pardalis) in rustige toestand heeft een groene kleur maar dat verandert al snel als hij in de buurt komt van een macho-exemplaar. Dan kan onze brave kameleon boos worden of competitief. Als dat gebeurt, dan verkleurt hij binnen de twee minuten en krijgt hij een rode en lichtgele tint. Vaak vindt dat 'verkleuringsproces' nog sneller plaats. Dat is zeker het geval bij de panterkameleon, weet de BBC.
Heel wat hagedissen hebben verschillende lagen cellen met verschillende pigmenten die hun huid lichter en donkerder van kleur kan maken. Het is nu duidelijk geworden dat het wijzigen van kleur niet altijd volgens precies dezelfde manier verloopt. Het verschil wordt gemaakt door kleine kristallen die net onder hun huidoppervlak zitten. De iridophores vormen de sleutel van het verkleuringsproces. Deze kleine kristallen kunnen samentrekken en uitzetten als de kameleon opgewonden is of onder stress staat. Afhankelijk van de toestand van de kristallen reflecteren ze dan verschillende golflengten licht. Volgens wetenschapper Michel Milinkovitch van de universiteit van Genève in Zwitserland functioneren die kristallen als een soort van selectieve spiegeltjes voor de weerkaatsing van de golflengten van het licht. De verschillende kleuren worden gevormd door de grootte en vorm van de kristallen. Die zijn efficiënt georganiseerd zodat de kleur van de hagedis volgens Milinkovitch "puur en intens" is.
Heel wat hagedissen hebben verschillende lagen cellen met verschillende pigmenten die hun huid lichter en donkerder van kleur kan maken. Het is nu duidelijk geworden dat het wijzigen van kleur niet altijd volgens precies dezelfde manier verloopt. Het verschil wordt gemaakt door kleine kristallen die net onder hun huidoppervlak zitten. De iridophores vormen de sleutel van het verkleuringsproces. Deze kleine kristallen kunnen samentrekken en uitzetten als de kameleon opgewonden is of onder stress staat. Afhankelijk van de toestand van de kristallen reflecteren ze dan verschillende golflengten licht. Volgens wetenschapper Michel Milinkovitch van de universiteit van Genève in Zwitserland functioneren die kristallen als een soort van selectieve spiegeltjes voor de weerkaatsing van de golflengten van het licht. De verschillende kleuren worden gevormd door de grootte en vorm van de kristallen. Die zijn efficiënt georganiseerd zodat de kleur van de hagedis volgens Milinkovitch "puur en intens" is.
Tweede huidlaag
Een mannelijke kameleon zal vaak van kleur veranderen om een rivaal te verjagen of om indruk te maken. Om het spektakel van de kleurenwijziging in beeld te brengen, filmden de onderzoekers confrontaties tussen mannelijke kameleons. Een product op de huid van de dieren deed de kristallen van grootte veranderen. "We hebben zo duidelijk kunnen vaststellen dat de kleurenwijziging effectief het gevolg is van een verandering van die specifieke kristallen", weet Milinkovitch. De kleurenwijziging wordt dus niet veroorzaakt door een verandering van de pigmenten in de huid.
De wetenschappers ontdekten ook nog een diepere huidlaag die de infrarode warmtestraling van het zonlicht weerkaatst. Dankzij die huidlaag kunnen kameleons hun lichaamstemperatuur regelen. Devi Stuart-Fox van de universiteit van Melbourne in Australië noemt de ontdekking van die tweede laag cellen "opwindend". "Wij, mensen maar ook de kameleons kunnen de infrarode warmtestraling van de zon niet zien. Als ze die warmtestraling helemaal zouden absorberen dan raakten ze verhit. Net omdat ze die straling wel kunnen weerkaatsen kunnen ze op temperatuur blijven", besluit Stuart-Fox.
De wetenschappers ontdekten ook nog een diepere huidlaag die de infrarode warmtestraling van het zonlicht weerkaatst. Dankzij die huidlaag kunnen kameleons hun lichaamstemperatuur regelen. Devi Stuart-Fox van de universiteit van Melbourne in Australië noemt de ontdekking van die tweede laag cellen "opwindend". "Wij, mensen maar ook de kameleons kunnen de infrarode warmtestraling van de zon niet zien. Als ze die warmtestraling helemaal zouden absorberen dan raakten ze verhit. Net omdat ze die straling wel kunnen weerkaatsen kunnen ze op temperatuur blijven", besluit Stuart-Fox.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten