LED dimmen

LED verlichting is perfect dimbaar, mits je rekening houdt met de volgende puntjes.

Voordelen LED dimmen

 + Lager verbruik (geen verloren energie in warmte)

+ LED is dimbaar van 1% tot 100% (meer info zie verder)
+ Langere levensduur (door lagere bedrijfstemperatuur)

 Technische achtergrond

 LED verlichting werkt op een constante stroom en oudere lichtbronnen zoals halogeen werken op constante spanning. Om LED te doen werken heb je dus een stroombron nodig in plaats van een spanningsbron.

Elke type LED verlichting (spot, lamp, strip, etc.) heeft een driver die de spanning van 230V, 12V of 24V omzet naar een constante stroom en het juiste spanningsbereik. Afhankelijk van het type, hebben de lichtfabrikanten een andere oplossing uitgedokterd. De driver kan in de behuizing zelf zitten (bv. LED lampen en spots) of hij wordt er los bijgeleverd (bv. een downlight). Bij LED strips wordt er geregeld een weerstand gebruikt in plaats van een driver om een constante stroom op te wekken.

Je kunt hiervoor géén spoel- of een halogeentransformator gebruiken. De spoeltransformator geeft geen stabiele uitgang en de halogeentransfo heeft een minimale belasting nodig die vaak veel hoger ligt dan nodig voor LED. De elektronica in de LED driver is heel gevoelig voor rimpel- en piekspanningen. Een spoel- of halogeentransformator aansluiten op een LED lamp zorgt voor knipperend licht en verkort de levensduur van de LED.

Een voeding die een stabiele uitgangsspanning kan leveren én een lage belasting aankan, dat is ideaal voor LED en die noemen we op onze website ‘LED trafo’. 

 Dimbare LED lampen

 Kijk eerst naar de producteigenschappen van de LED spot of lamp. Bij het product moet specifiek vermeld staan dat het dimbaar is.

LED lampen op 230V (bv. GU10) zijn niet standaard dimbaar. Om ze te kunnen dimmen moet in het voetje van de lamp een dimbare driver geïnstalleerd worden. Dat verklaart meteen de iets hogere prijs van een dimbare 230V-lamp. Bij de productspecificaties moet uitdrukkelijk de vermelding ‘dimbaar’ staan.

LED lampen op 12V DC (bv. MR16) zijn standaard dimbaar, ongeacht de gebruikte technologie (SMD, COB, etc.). Het dimmen gebeurt door de stroom aan te passen.

LED lampen op 12V AC zijn momenteel nog niet verkrijgbaar in een dimbare variant.

LED lampen op 12V AC/DC zijn standaard dimbaar, mits je deze aansluit op een 12V DC voeding. 

 Minimum vermogen van dimmers

 LED lampen en spots verbruiken aanzienlijk minder dan traditionele verlichting. Als je jouw huidige dimmer wilt behouden, kijk dan goed naar het minimum vermogen. Dat is de minimale belasting die nodig is om de dimmer goed te laten werken. Het minimum vermogen is afhankelijk per dimmer. Stel dat het 45W is, zal je bijvoorbeeld 10 LED spots van 4,5W moeten aansluiten.

 Maximale belasting

 Philips stelt, op basis van testresultaten, de volgende regel te hanteren om de maximale belasting van de dimmer met LED lampen te bepalen:

[Max. vermogen alle LED lampen] ≤ [ 0,1 x max. vermogen dimmer]

In woorden: de maximale belasting die de LED lampen samen mogen uitoefenen is 10% van het maximale vermogen van de dimmer.

 Dimmen van 1% tot 100%

 12V LED lampen zijn dimbaar van 1% tot 100%, maar dat is afhankelijk van de dimbare trafo, de controller (12V) en/of de 12V dimmer. Vb. bij LED strips zal de controller bepalen in hoeveel stappen er gedimd kan worden. Des te goedkoper de controller, des te minder dimstappen.

Voor 230V lampen bepaalt de driver (zowel intern als extern) de mate van dimbaarheid. Meestal is dat per 20% (5 stappen) of 10% (10 stappen). Je hebt ook 230V LED lampen die in veel kleinere stappen te dimmen zijn, maar die zijn veel duurder. Zoals met alles is de prijs een indicatie.

 Dimmen van LED lampen op 230V

 Er zijn twee soorten dimmers verkrijgbaar: fase aansnijdende dimmers (ofwel ‘leading edge’) en fase afsnijdende dimmers (‘trailing edge’).

> Fase aansnijdende dimmer... zijn reeds langere tijd in gebruik en goedkoop. Ze maken gebruik van een ontstoringsspoel.

> Fase afsnijdende dimmer... zijn nieuwer, maar ook duurder. Ze hebben geen ontstoringsspoel en door de ingebouwde elektronica werken ze geruisarmer.  Deze dimmers werken beter met elektronische trafo’s en zijn daardoor beter om 12V LED lampen te dimmen.

> Welke kies ik?... dat is een lastige vraag, omdat sommige LED lampen beter werken op de ene dan op de andere. Fabrikanten geven dikwijls aan welk type het meest geschikt is, zoals de dimmerlijst van Philips.

Dimmen van LED lampen op 12V

 Zowel de 12V lamp als de 12V transformator moeten dimbaar zijn.

12V LED lampen zijn alleen dimbaar met een 230V fase aansnijdings- of afsnijdingsdimmer die gecombineerd wordt met een dimbare LED trafo die 230V omzet naar de 12V die de LED lamp nodig heeft. De dimbare trafo komt tussen de dimmer en de lampen en bepaalt hoeveel de LED lamp zal dimmen. De LED is volledig traploos te dimmen.

Opgelet: dimmen blijft lastig omdat de combinatie tussen de LED dimmer, dimbare LED trafo en de elektronica in de LED lamp moet matchen. Er is nog geen internationale standaard die dat voorschrijft. Het kan dus zijn dat je nog steeds knipperend licht hebt omdat Europese en Chinese fabrikanten niet op dezelfde lijn zitten. 

Flikkeren jouw LED spots of branden ze slecht/niet?

Dat wil niet zeggen dat de LED spots defect zijn!

Mogelijke oorzaken:

- je gebruikt geen dimbare LED lampen

- het minimum vermogen van de dimmer wordt niet gehaald.

- de dimmer is niet compatibel met de elektronica in de lamp of de dimbare LED trafo

- ...