Archeologen vinden stoffelijke resten van WO1 soldaten in Zonnebeke.

 “Goed dat ze binnenkort een begrafenis krijgen die ze verdienen”

We weten uit de geschiedenisboeken dat de Frezenbergstraat in Zonnebeke tijdens de Eerste Wereldoorlog het decor was voor bloederige strijdtaferelen. De archeologische werken die er momenteel bezig zijn bevestigen dat, want al meteen werden stoffelijke resten gevonden van gesneuvelde soldaten. Welke nationaliteit ze droegen of wie die mannen effectief waren, is nog de vraag. WO I-historicus en gids Christophe Deconinck gaat mee op zoek naar een antwoord.

Sinds een week zijn er in een deel van de Frezenbergstraat, de Nonnebossenstraat, de Elleboogstraat en een stukje van de Grote Molenstraat werken gestart in het kader van het rioleringsproject ‘Frezenberg-Noord. De woningen in die zone worden aangesloten op een nieuwe riolering. Momenteel zijn de voorafgaande archeologische onderzoeken bezig. En hoewel net begonnen, stootten de archeologen, die worden bijgestaan door mensen van een munitiedetectiebedrijf, al op heel wat WO I-vondsten.

Fysisch antropoloog

Naast resten van munitiekisten kwam tijdens de graafwerken het stoffelijk overschot van (wellicht) drie gesneuvelde soldaten aan de oppervlakte. Twee daarvan bevonden zich op de hoek van de Frezenbergstraat en de Nonnebossenstraat, een derde soldaat lag wat verder midden de weg. Er kwam een fysisch antropoloog ter plaatse, die de overblijfselen bekijkt om meer te weten te komen over bijvoorbeeld leeftijd en de manier waarop de militairen zijn gestorven.

“Uit dergelijke vondsten kunnen we heel wat leren over wat er zich allemaal in onze gemeente tijdens WO I afspeelde. Dergelijk onderzoek is daarvoor belangrijk”, zegt schepen van Erfgoed Joachim Jonckheere (#Team8980), die vrijdag de site even een bezoekje bracht.

Australiërs

WOI-historicus en oorlogsgids Christophe Deconinck acht de kans groot dat de nationaliteit van de soldaten snel achterhaald zal worden. “Het wordt echter een pak moeilijker om hen te identificeren”, aldus de historicus. “Hun nationaliteit kun je afleiden van het kleinste detail van hun uniform of hun uitrusting. Het is dus nog even wachten op wat de archeologen precies hebben blootgelegd, maar er is een 30 procent kans dat het Canadezen zijn en een even grote kans dat het Australiërs of Schotten zijn. Er zijn echter nog opties, want de Fransen en de Schotten waren op de plek al actief in de beginfase van de oorlog. Ook vochten tijdens de opmars naar Passendale in de zomer van 1917 Nieuw-Zeelanders en Zuid-Afrikanen op die locatie zij aan zij met de Australiërs. Wie de regio wat kent, kan doorgaans zonder nadenken voor elk van die nationaliteiten een aantal monumenten aanwijzen. Dat langs de Ieperstraat naar Zonnebeke, net voorbij de brug boven de A19, is misschien een van de mooiste odes aan de diversiteit van de troepen die vochten voor het Gemenebest.”

In de geschiedenisboeken is vooral de Princess Patricia’s Canadian Light Infantry onlosmakelijk met de Frezenberg verbonden. Na wekenlange gevechten op andere locaties kwamen de doodvermoeide Canadezen aan Frezenberg op 8 mei 1915 onder zwaar machinegeweervuur te liggen. “De slachting die toen plaatsvond, is materie voor een ware horrorfilm. Van de 1098 vrijwilligers, overleefden slechts 4 officieren en 150 soldaten”, vertelt Deconick, die al ruim tien jaar tours organiseert als bezieler van Cruising Along the Frontline.

 Het is niet de eerste keer dat op die locatie een belangrijke archeologische vondst wordt gedaan. “430 meter naar het zuiden, een kruispunt verder en op exact dezelfde linie, werden in 2006 de intussen wereldberoemde ‘Zonnebeke Five’ ontdekt: vijf Australiërs die onder het wegdek lagen. Zij sneuvelden op 26 september 1917, tijdens de Slag om het Polygonebos. Een van hen werd toen geïdentificeerd als John Hunter. Het prachtige ‘Brothers in Arms’-Memorial iets verderop is een ode aan zijn verhaal en dat van zijn broer. Dankzij z’n DNA kon de link met de nabestaanden met zekerheid worden vastgesteld.”

Geperst karton

“Persoonlijk ben ik telkens opgelucht te vernemen dat er onmiddellijk archeologen worden ingeschakeld. Ik hoop vooral dat ze identificatieplaatjes terugvinden, al is dat geen evidentie. In 1914 liepen de Britse soldaten nog rond met naamplaatjes in geperst karton. Pas veel later zouden die worden vervangen door twee metalen exemplaren, die met een touwtje aan de pols hingen. Niet ideaal, want tot op vandaag merken we dat die vaak verloren zijn gegaan. In de heuvels rond Zonnebeke en Passendale mag je stellen dat onder elke akker, onder elk groepje bomen of in elk grasveld nog gesneuvelden liggen te wachten om ooit ontdekt te worden en bij hun kompanen bijgezet. Gelukkig worden deze drie jongens na ruim honderd jaar alsnog ontdekt en krijgen ze binnenkort de begrafenis die ze verdienen.”

BRON