Prachtige waarneming gedaan!!
Salamandra salamandra Foto: Swa Vleminckx (29-3-2016)
Salamandra salamandra Foto: Swa Vleminckx (12-4-2016)
De vuursalamander, ook wel
gevlekte landsalamander of goudsalamander (Salamandra salamandra) is een
landbewonende salamander die behoort tot de familie echte salamanders
(Salamandridae).
De vuursalamander is één van de
grootste Europese amfibieën en heeft een onmiskenbaar kleurpatroon; een zwarte
kleur met gele vlekken en strepen. De vuursalamander heeft een gedrongen bouw
en de ronde staart is relatief kort. De afstekende kleuren dienen om andere
dieren af te schrikken; het is een vrij giftige soort. Er zijn 14 ondersoorten
die aan de hand van het verspreidingsgebied en de afwijkende kleuren en
tekeningen kunnen worden onderscheiden.
De ontwikkeling van de
vuursalamander is bijzonder omdat geen eieren worden afgezet, maar deels
ontwikkelde larven levend ter wereld worden gebracht. Soms komen ze zelfs
volledig ontwikkeld ter wereld, wat uitzonderlijk is voor amfibieën. De
vuursalamander komt voor in grote delen van Europa en leeft voornamelijk in
beboste gebieden in relatief laaggelegen streken. Een ondersoort van de
vuursalamander, Salamandra salamandra terrestris, komt ook voor in het zuiden
van Nederland (Limburg) en in België.
De gifklieren van de vuursalamander; die hier duidelijk zichtbaar zijn. Uit de rij klieropeningen op het midden van de rug komt bij gevaar een giftige, melkachtige substantie naar buiten, dat bij mensen kan leiden tot huidirritaties en de paratoïden (rood omcirkeld).
Paratoïden zijn de gifklieren van amfibieën en worden ook wel oorklieren genoemd.
Salamanders hebben paratoïden, al zijn ze niet altijd goed te zien. De vuursalamander is een soort met grote klieren. De paratoïden scheiden een gif af dat onder andere de slijmvliezen prikkelt..Foto's: Swa Vleminckx 29-3-2016
Salamanders hebben paratoïden, al zijn ze niet altijd goed te zien. De vuursalamander is een soort met grote klieren. De paratoïden scheiden een gif af dat onder andere de slijmvliezen prikkelt..Foto's: Swa Vleminckx 29-3-2016
De vuursalamander is een bewoner van bossen, voornamelijk loofbossen. Het meest geschikt zijn koele, schaduwrijke en voedselrijke bossen, in het bijzonder matig vochtig wintereiken-beukenbossen. De salamander is al actief bij 10 graden boven nul en heeft een optimale temperatuur van ongeveer 15 tot 20 graden.
In België komt de vuursalamander vooral voor ten zuiden van de Samber en de Maas. In Vlaanderen zijn er nog populaties in de Vlaamse Ardennen, Vlaams-Brabant en de Voerstreek. Ook in het Hallerbos, het Meerdaalwoud en het Zoniënwoud komt de salamander voor.
De microhabitat bestaat uit de strooisellaag van bladeren, stukken schors, boomwortel en andere vochtige plaatsen als verlaten muizenholen, onder stenen, in en onder omgevallen boomstronken, in oude waterputten en in vochtige rotsspleten. Vuursalamanders graven zelf geen holen. De mens wordt niet geschuwd; in bewoonde gebieden worden natuurstenen muren gebruikt als schuilplaats.
Bedreiging en bescherming
In België is de vuursalamander een beschermde soort, de salamander is zeldzaam en komt op slechts enkele plaatsen voor.
Hollebeek (Foto: Swa Vleminckx)
kaart verspreiding Vlaanderen
De vuursalamander is eierlevendbarend; dit betekent dat het embryonale stadium (het ei) zich volledig in het moederdier voltrekt evenals een deel van het larvenstadium. De draagtijd is relatief lang en kan oplopen tot 8 maanden. De overlevende larven worden door het wijfje aan de rand van ondiepe wateren afgezet. Een vrouwtje kan afhankelijk van haar grootte 4 tot 75 larven baren die direct zijn voorzien van kieuwen, gemiddeld worden 33 larven geboren. Het vrouwtje laat zich hierbij achterwaarts half in het water zakken waarbij ze zich met de voorpoten vasthoudt aan de oever. Dit is het enige moment dat de vuursalamander het water betreedt. Hoewel je bij een salamander anders zult vermoeden, is de vuursalamander een belabberde zwemmer. Er zijn meerdere gevallen bekend van wijfjes die tijdens de ei-afzet zijn verdronken, soms omklemd door paringslustige bruine kikkers. Als de vuursalamanders na de metamorfose eenmaal het water verlaten, komen de mannetjes hier nooit meer naar terug. Vrouwtjes keren slechts terug naar het water om hun larven af te zetten. De vuursalamander is dus met recht een echte landsalamander.
kaart verspreiding Europa
