Mairi Chisholm en Elsie Knocker "DE ENGELEN VAN PERVYSE"

Het waren de 'meest gefotografeerde vrouwen van de oorlog' - die oorlog was WW1 - wat vrij onwaarschijnlijk is voor een paar verpleegsters. 

Twee vrijgevochten Britse dames, Elsie Knocker en Mairi Chisholm, trokken met de moto vanuit Engeland naar het IJzerfront om een hulppost uit te bouwen vlakbij het front. Ze vestigden zich in kelders te Pervijze vlakbij de vuurlinie waardoor ze vele levens konden redden door de soldaten snel te verzorgen. Bewonderend noemen de soldaten hen de “Engelen van Pervijze” of “De Misskes van Pervijze”. 

Ook Albert I erkende de uitzonderlijke verwezenlijking van de jongedames en decoreerde hen.

Scott tweetakt

 Douglas 1914 2 ¾ HP 347 cc s.v. flat twin “ Model U

Elsie Knocker met haar Chater-Lea v-twin zijspanoutfit, die ze tijdens de oorlog naar België meenam.

Elsie Knocker was een gepassioneerd motorrijder en droeg tijdens het rijden zeer stijlvolle outfits, met name een donkergroene leren rok en een lange leren jas, die bij de taille werd gestrikt om "alles bij elkaar te houden" - de outfit is ontworpen door Alfred Dunhill Ltd!   Ze bezat verschillende motorfietsen, waaronder een Scott tweetakt, een Douglas flat twin en een Chater-Lea met zijspan, die ze tijdens de oorlog naar België mee nam. Ze verdiende de bijnaam 'Gypsy' als lid van de Gypsy Motorcycle Club 

Mairi Lembert Gooden-Chisholm was 12 jaar jonger dan haar vriendin Elsie, geboren op 26 februari 1896, in Nairn, Schotland, in een rijke familie die een plantage in Trinidad bezat.

Het gezin verhuisde naar Dorset toen ze jong was, waar Mairi's oudere broer (Uailean) meedeed aan rally's en snelheidsproeven aan boord van zijn 425cc Royal Enfield. 

Royal Enfield 3,5 pk 425cc 1913

Haar vader, ongetwijfeld na veel smeken, kocht haar een Douglas flat twin, die ze al snel leerde rijden en volledig uitkleden/repareren. Ze was 18 jaar oud en vond het heerlijk om met haar Douglas over de wegen van Dorset te rijden, waar ze Elsie Knocker in 1912 ontmoette, ook motor gemonteerd en genietend van het platteland, ook al was Knocker toen 30 jaar oud. Het paar werd goede vrienden en rijgenoten en nam samen deel aan motor- (en zijspan) proeven.

Mairi Chisholm met haar flat-twin Douglas, die ze zelf onderhield en meenam naar België [Imperial War Museum]

Om de madonna’s te herdenken werd in mei 2013 door de Engelse historica Diane Atkinson en fractiemedewerker bij het Vlaams Parlement Stefaan Vandenbussche een project opgestart, zijnde een gedenksteen oprichten voor hen in Pervijze. Dit is een blijvend eerbetoon voor de zorg die deze vrouwen hebben verstrekt aan Belgische, Britse en Franse soldaten in Pervijze. 

Maar niet enkel voor hen, ook voor alle andere vrouwen die hielpen tijdens de Eerste Wereldoorlog én de hulpverleners die vandaag de dag hulp bieden in oorlogszones. Het geld om deze gedenksteen te realiseren kwam van verschillende personen, verenigingen en bedrijven die vrijwillig een gift hebben gedaan. Eens ze het geld hadden verzameld werd samengewerkt met kunstenares en beeldhouwster Josyane Vanhoutte.

Er werd gekozen om dit standbeeld te plaatsen in de tuin van Hotel Ariane te Ieper met de onthulling op 22 november 2014. Deze datum is bewust gekozen aangezien het op die dag exact 100 jaar geleden was dat de twee vrouwen aankwamen in Pervijze. Het levensgrote en bronzen standbeeld bestaat uit Elsie en Mairi die zitten op zandzakken. Verder werd ook hun hond Shot niet vergeten, aangezien ook hij een grote hulp is geweest, en hij kreeg een apart beeld.

Foto's: Vleminckx Francois 2022©

Shot redde de levens van Elsie, Mairi en hun patiënten in de lente van 1918 tijdens de aanval met een gasgranaat. Wanneer het geelgroene chloorgas binnenkwam alarmeerde Shot hen waardoor ze tijdig hun gasmasker opzetten. Shot zelf overleefde het niet. Hij heeft een gedenkteken in de vorm van een standbeeld in Ieper.

Na de oorlogen

 Zowel in de eerste als Tweede Wereldoorlog was Elsie actief in de hulpverlening aan het front. Na de Tweede Wereldoorlog ging ze in Ashtead, Surrey wonen en daar bleef ze ook tot haar dood. Ze fokte Chiuahuas en had er enkele. Elsie droeg opvallende en flamboyante kledij en juwelen en was gekend. Ze is nooit meer hertrouwd en is dement geworden op late leeftijd. Op 26 april 1978, op 93-jarige leeftijd, stierf Elsie door ouderdom.

Door de gasvergiftigingen tijdens de oorlog had Mairi gezondheidsproblemen en een zwak hart. Toch leefde ze verder zoals voorheen en begon ze nog met autoracen. Ze keerde op doktersadvies later terug naar Nairn om een rustig leven te leiden waar ze een gevogeltefokker werd samen met een vroegere jeugdvriend. De laatste jaren heeft ze veel meegewerkt aan de ‘Clan Chisholm Society’, dewelke de dag van vandaag nog steeds bestaat. Op 22 augustus 1981 stierf Mairi op 85-jarige leeftijd aan longkanker.

Bibliografie

Elsie & Mairi go to War - Two Extraordinary Women on the Western Front; Atkinson Diane, 2009 Arrow Books, 20 Vauxhall Bridge Road, London SW1V 2SA

ISBN 13: Op naar de Grote Oorlog Mairi, Elsie en de anderen in Flanders Fields Vanleene Patrick, 2001 De Klaproos, Hostenstraat 4, 8670 Koksijde

ISBN 10: D/2001/6526/2 The Cellar House of Pervyse Knocker Elsie & Chisholm Mary, 1916

Vroeger is niet voorbij - De Grote Oorlog in Pervijze Bleyaert Walter, 2000 Uitgeverij Emiel Decock, Brugsestraat 56, 8211 Aartrijke

ISBN 10: X D/2000/5731/1 NUGI: 641 / 648 Elsie Mairi 18

Elsie en Mairi - Engelen van Flanders Fields Auteur(s): Adriaenssens Uitgeverij: Lannoo ISBN-nummer: 9789401411301

'THE ANGELS OF PERVYSE'